Mặc dù thuốc nội đã chiếm khoảng 50% mức tiêu thụ thuốc của thị trường trong nước nhưng công nghiệp dược VN vẫn đang chòi đạp để cố làm chủ được “sân nhà”.

Tự đánh mất mình

Thống kê của ngành y tế cho thấy có khoảng 50% trong tổng số đăng ký thuốc còn hiệu lực tại VN có xuất xứ từ nước ngoài. Trong khi đó, thuốc ngoại thường xuyên chiếm từ 60% - 70% thị phần tại VN và có khuynh hướng tăng mạnh.
 
Thuốc nội được tiếng là chiếm khoảng 50% nhưng thực tế tiêu thụ chủ yếu ở y tế cơ sở. Thuốc ngoại nhập khẩu đắt tiền được ưu tiên tiêu thụ tại các nhà thuốc và có lúc chiếm tới 90% trong tổng giá trị thuốc đấu thầu của nhiều bệnh viện lớn.
 
Thiếu đủ thứ
 
Trong một hội thảo vừa được tổ chức tại TPHCM, khó khăn của ngành công nghiệp dược đã được phân tích rõ hơn. Ba vấn đề lớn đang trì níu sự phát triển của công nghiệp dược là vốn đầu tư, trang thiết bị, giá. Thiếu vốn nên đầu tư nhỏ giọt cho nghiên cứu phát triển, dẫn đến thiếu trang thiết bị chất lượng cao cũng như cán bộ giỏi.
 
Cũng vì thiếu vốn nên chỉ đủ khả năng đánh giá các tiêu chí lý hóa chứ chưa đánh giá tương đương sinh học của thuốc mới khi cần. Nhiều loại thuốc sản xuất trong nước chưa tương đương về chất lượng, mẫu mã, bao bì với thuốc ngoại...
 
Yếu tố quan trọng nhất là công nghiệp dược liệu trong nước còn manh mún nên sản xuất dược phải phụ thuộc cơ bản vào nguyên liệu của nước ngoài. Bao bì cũng chủ yếu là gia công từ nguyên liệu nhập khẩu và sản phẩm cũng chưa đạt tiêu chuẩn về bao bì dược.
 
Gắn  kết để vượt khó
 
PGS-TS Lê Văn Truyền, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, nhận xét công nghiệp dược VN tăng trưởng 20% là khá cao so với mức 7% của thế giới nhưng nếu không nhìn thẳng vào thực trạng để đột phá thì sẽ còn nhiều khó khăn, nhất là từ ngày 1-9-2009, các công ty dược phẩm nước ngoài có quyền mở chi nhánh tại VN và được tham gia nhập khẩu trực tiếp dược phẩm theo cam kết của VN khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Đó là chưa kể VN phải giảm thuế 5% và 2,5% cho thuốc nhập khẩu trong vòng 5 năm sau khi gia nhập WTO.
 
Tuy nhiên, PGS-TS Lê Văn Truyền cho rằng những khó khăn nói trên vẫn hóa giải được nếu nhà quản lý, nhà sản xuất và nhà khoa học sớm ngồi lại với nhau để tìm hướng tháo gỡ.
 
Vì trên thực tế, tuy chưa nhiều nhưng công nghiệp dược VN vẫn đã có những mô hình sản xuất phát triển rất tốt nhờ biết năng động trong huy động nguồn lực, trí lực; mạnh dạn đầu tư vào công nghệ. Đã có nhiều thuốc nội chất lượng không thua kém thuốc ngoại cùng loại nên ở tầm vĩ mô, Nhà nước cần có chính sách cụ thể để khuyến khích tiêu dùng thuốc nội, chẳng hạn tranh thủ cuộc vận động “Người VN ưu tiên dùng hàng VN”.

Dược liệu VN đang được bày bán tràn lan, khó kiểm soát. Ảnh: Nguyễn Thạnh

Là người từng nhiều năm giữ chức vụ tổng giám đốc Tổng Công ty Dược VN, dược sĩ Trần Tựu khẳng định công nghiệp dược VN đang đứng trước cơ hội lớn do Nhà nước đã có chính sách thúc đẩy đầu tư xây dựng công nghiệp dược thành ngành kinh tế mũi nhọn. Về những khó khăn của các doanh nghiệp trong ngành, ông Tựu cho rằng không khó giải quyết nếu biết huy động tổng lực từ nhà quản lý, nhà sản xuất và nhà khoa học.
Cùng ý tưởng, PGS-TS Lê Hậu, Trường ĐH Y Dược TPHCM, khẳng định chúng ta đang có đội ngũ cán bộ khoa học ngành dược đủ khả năng xây dựng các quy trình và đánh giá tương đương sinh học nhưng lâu nay nhà khoa học cứ nghiên cứu mà chưa chú ý biến tri thức thành tiền, còn nhà sản xuất thì không biết bắt tay với nhà khoa học từ đâu.
 
Được ưu tiên phát triển
 
PGS-TS Lê Hậu cũng lưu ý về mặt chiến lược đầu tư, để nghiên cứu một dược chất mới hiện cần chi phí từ 800 triệu đến 1 tỉ USD, các doanh nghiệp dược VN không nên đi theo hướng này vì dễ bị “hụt hơi” mà nên tập trung nghiên cứu thuốc mới từ dược chất có sẵn để nhẹ gánh tài chính. Cụ thể là ứng dụng kỹ thuật mới để tăng sinh khả dụng các dạng thuốc có sẵn.
 
Ở góc độ của nhà quản lý, PGS-TS Lê Hoài Quốc, Phó Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TPHCM, cho biết riêng tại TPHCM, công nghiệp dược là một trong 4 ngành công nghiệp được xác định ưu tiên. Quỹ Phát triển khoa học và Công nghệ của TP cũng đang rộng cửa với ngành này. Sở Khoa học - Công nghệ TP sẵn sàng tạo điều kiện tối đa nhưng nhà sản xuất cần hỗ trợ cái gì thì phải chủ động đặt vấn đề.

Lương Duy Cường
Từ 'www.nld.com.vn'