Chúng ta thường căn cứ vào hạn dùng, còn gọi là "đát" để sử dụng thuốc, nhưng đôi khi thuốc còn "đát" có nên dùng?

Cẩn trọng khi thuốc hết hạn dùng

Thực tế có nhiều người trữ lọ thuốc bổ chứa vitamin, chất khoáng thuộc loại to chứa hàng mấy trăm viên, dùng một thời gian thì ngưng khi thuốc vẫn còn nhiều, sau đó tính chuyện dừng lại để "tẩm bổ" thì đúng lúc hết hạn. 
Nhìn bề ngoài thấy viên thuốc vẫn còn bóng lưỡng, màu sắc vẫn tươi rói, một số người cho rằng dùng chắc chẳng sao, thế là tiếp tục dùng để không lãng phí. Trong khi đó, nhiều người sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng lọ thuốc nhỏ mắt khi được mở ra dùng rồi thì chỉ được dùng trong thời gian ngắn phải bỏ đi, chứ không được để dành dù hạn dùng của lọ thuốc này được ghi đến tận năm sau.

Nên lưu ý, thuốc hết hạn dùng sẽ không còn giữ được các tính chất cần thiết như đã đăng ký trong tiêu chuẩn chất lượng, mặc dù trông vẻ bề ngoài, đặc tính cảm quan của thuốc không có sự thay đổi, thuốc trông giống y như khi còn hạn dùng.

Nhiều người thấy thuốc bề ngoài còn tốt nghĩ rằng thuốc quá hạn dùng trong thời gian ngắn không sao nên cứ dùng để tránh lãng phí nhưng thực tế có thể gặp nguy hiểm. Thuốc quá hạn dùng không chỉ giảm hoặc mất tác dụng điều trị mà còn có thể gây độc. Điển hình là thuốc kháng sinh tetracyclin, nếu quá hạn dùng trở thành rất độc, gây hại thận.

Các yếu tố liên quan đến độ ổn định của thuốc

Để xác định hạn dùng của một thuốc, các nhà khoa học phải thực hiện một tập hợp các thí nghiệm với độ tin cậy cao, được thiết kế để xác định tuổi thọ và hạn dùng của thuốc. Hạn sử dụng của thuốc được tìm ra dựa vào nghiên cứu khoa học nghiêm ngặt, do đó bắt buộc phải tuân thủ hạn dùng.

Hơn nữa, có một số yếu tố liên quan đến độ ổn định của thuốc như: Nhiệt độ, độ ẩm, độ chiếu sáng... Vì vậy, không chỉ tuân thủ hạn dùng mà còn để ý việc tồn trữ, giữ thuốc ở điều kiện tốt để không làm ngắn đi tuổi thọ và hạn dùng.

Thuốc mua về không dùng ngay thì nên để nơi có nhiệt độ mát, khô ráo, không bị ánh nắng chiếu vào. Có thuốc nếu để nơi nóng sẽ thấy ngay biến đổi có hại là hư hỏng dạng bào chế. Thuốc dạng kem bị vữa hay vón cục, thuốc lỏng dạng hỗn dịch bị phân lớp, lớp nước ở trên còn lớp đặc đóng cặn ở dưới (thay đổi như thế là không tốt, ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc).

Trường hợp, chị em phụ nữ trữ thuốc ngừa thai loại viên uống trong phòng tắm với mục đích để không quên việc uống thuốc. Chính việc trữ thuốc trong phòng tắm sẽ hại thuốc vì đây là môi trường có độ ẩm cao, hơi nước sẽ ngấm vào thuốc làm giảm chất lượng.

Thuốc 2 hạn dùng

Có một số thuốc có đến 2 hạn dùng. Đó là các thuốc gọi là không phân liều, được dùng nhiều lần. Điển hình là thuốc nhỏ mắt. Ngoài hạn dùng ghi trên bao bì, hộp, nhãn thuốc (hạn dùng chỉ kể khi thuốc chưa được mở) còn có hạn dùng nữa phải tính khi lọ thuốc nhỏ mắt được mở ra sử dụng. Khi mở nắp thuốc nhỏ mắt sử dụng, hạn dùng ghi trên nhãn không còn ý nghĩa nữa, mà sau 15 ngày dùng thuốc, nếu thuốc còn thừa phải bỏ đi vì sau nhiều lần sử dụng thuốc có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn, nấm mốc.

Thuốc nước tiêm hay uống dùng nhiều lần cũng thế, sau khi dùng cho một đợt điều trị (có thể sau một ngày hay một tuần) còn thừa phải bỏ đi, chứ đừng căn cứ vào hạn dùng được ghi mà để dành dùng sau này là nguy hiểm.
 
Theo BSGĐ